Διάγνωση της δυσθρεψίας
Η έγκαιρη ανίχνευση & διάγνωση της χρόνιας δυσθρεψίας είναι ουσιαστικής σημασίας ώστε ο ασθενής να λαμβάνει θεραπεία το συντομότερο δυνατόν.
Τα άτομα που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο είναι οι ηλικιωμένοι οι οποίοι τρέφονται λιγότερο και τα άτομα που πάσχουν από χρόνιες παθήσεις.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι ανίχνευσης της δυσθρεψίας στους ενήλικες:
- Ξεκινά κανείς με το να παρατηρεί και να ακούει τον ασθενή και το περιβάλλον του1: Αρχικά, η οπτική ανίχνευση παρέχει στοιχεία για τη γενική κατάσταση του ασθενούς. Τα ορατά σημεία απώλειας βάρους είναι ρούχα που πλέουν, δαχτυλίδια/βέρες που είναι πολύ μεγάλα για τα δάχτυλα, δυσκολία στη βάδιση, βραδύτητα στις κινήσεις. Η ανίχνευση καταδεικνύει τα σημεία ανησυχίας για δυσθρεψία και τα οποία αποκαλύπτουν κατάσταση ασιτίας. Κάντε ερωτήσεις στο άτομο και στο περιβάλλον του σχετικά με τη διατροφή του: η συχνότητα των γευμάτων, οι διατροφικές προτιμήσεις ή απέχθειες, η κατάργηση ορισμένων τροφίμων, το περιεχόμενο του ψυγείου (ψυγείο άδειο, τρόφιμα που δεν καταναλώνονται…) ή την εφαρμογή μιας αυστηρής διατροφικής αγωγής ή κινδύνου δυσθρεψίας.
- Υπολογισμός του ΔΜΣ2 :Ο ΔΜΣ (Δείκτης Μάζας Σώματος) υπολογίζεται με βάση το λόγο μεταξύ του βάρους σώματος (σε kg) και του ύψους (σε μέτρα) στο τετράγωνο. Αυτός ο δείκτης αξιολογεί τη σωματική διάπλαση και τυχόν πλεόνασμα ή έλλειμμα βάρους.
Παράδειγμα:
ΔΜΣ = Β/Υ²
Άντρας ύψους 1.80 μέτρων με βάρος 70 κιλά
ΔΜΣ = 70kg /(1,80m)²=19,4
- Για έναν ενήλικα, Δείκτης Μάζας Σώματος κατώτερος του 18,5 αποτελεί ένδειξη δυσθρεψίας
- Για ένα άτομο ηλικίας άνω των 70 ετών ΔΜΣ κατώτερος ή ίσος με 21 αποτελεί σημείο δυσθρεψίας
Ωστόσο, ορισμένα άτομα έχουν ΔΜΣ που υπήρξε πάντοτε κατώτερος από αυτές τις τιμές χωρίς να υποσιτίζονται (άτομα αδύνατα λόγω ιδιοσυγκρασίας).
- Απώλεια βάρους3:
Αναφέρεται η δυσθρεψία όταν παρατηρείται ταχεία απώλεια βάρους η οποία είναι πρόσφατη, ακούσια και σημαντική:
- Άνω του 5% του βάρους σε διάρκεια ενός μηνός ή
- Άνω του 10% του βάρους σε 6 μήνες
Είναι, επομένως, πολύ σημαντικό να παρακολουθεί κανείς τακτικά το βάρος του (μία φορά το μήνα για ένα ηλικιωμένο άτομο) και να προσδιορίζεται κάθε ανεπιθύμητη απώλεια βάρους. Εάν διαπιστωθούν σημεία που είναι ενδεικτικά δυσθρεψίας ή κίνδυνος δυσθρεψίας, συμβουλευτείτε τον θεράποντα ιατρό σας.
Συμπτώματα & διάγνωση ευπάθειας
Τα ευπαθή ηλικιωμένα άτομα μπορούν να εμφανίζουν συμπτώματα όπως: μη ηθελημένη απώλεια βάρους, ελάττωση της δύναμης και της σωματικής απόδοσης, προβλήματα μνήμης, επιβράδυνση της βάδισης και αίσθημα εξάντλησης. Στην εξέλιξη της ευπάθειας μπορούν να συντελέσουν βιολογικές ή/και φυσιολογικές ανωμαλίες: αναιμία, οστεοπόρωση, σαρκοπενία, υπεργλυκαιμία ή ακόμη και ανορεξία.
Ο εντοπισμός των παραπάνω συμπτωμάτων είναι ζωτικής σημασίας: επιτρέπει την αντιμετώπιση ορισμένων παραγόντων για να επιβραδυνθεί η απώλεια της αυτονομίας. Ο εντοπισμός γίνεται σε ηλικιωμένους άνω των 70 ετών, ανεξάρτητους, από τον θεράποντα ιατρό ή οποιοδήποτε άλλο άτομο τους φροντίζει ή τους βοηθά κοντά στον τόπο διαμονής τους (π.χ. παιδιά, νοσηλεύτρια, φαρμακοποιός, κατοίκον βοηθός). Σήμερα, οι επαγγελματίες υγείας έχουν στη διάθεσή τους αρκετά ερωτηματολόγια για τον ταχύ εντοπισμό της ευπάθειας στην πρωτοβάθμια περίθαλψη.
Η διάγνωση της ευπάθειας γίνεται συνήθως σε ειδικευμένο κέντρο (νοσοκομείο) από ιατρική ομάδα διαφόρων ειδικοτήτων.
1 Melchior JC and Thuillier F. In Traité de Nutrition Artificielle de l’Adulte, 2001, 2nd édition. Ed. Springer
2ΔΜΣ : Δείκτης Μάζας Σώματος P=βάρος T=Ύψος
3 Οδηγός Διατροφής των Ηλικιωμένων των Επιχειρήσεων Κλινικής Διατροφής