Η ευπάθεια: “μια κατάσταση ….δυνητικά αναστρέψιμη”
Είδαμε ότι η ευπάθεια οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Αν και είναι δύσκολο να επιδράσουμε σε ορισμένους παράγοντες όπως οι χρόνιες ασθένειες (διαβήτης, νεφρική δυσλειτουργία), είναι δυνατόν να επιδράσουμε σε άλλα στοιχεία όπως, τη διατροφική κατάσταση και τη σωματική λειτουργία. Αφού διαγνωστεί η ευπάθεια και εντοπιστούν με σαφήνεια οι αιτίες της, οι επαγγελματίες υγείας αντιμετωπίζουν τους παράγοντες της ευπάθειας που μπορεί να την έχουν προκαλέσει με τις κατάλληλες παρεμβάσεις.
Εξατομικευμένη αντιμετώπιση:
Μετά τη διάγνωση που γίνεται από ιατρό, διαιτολόγο ή εκπαιδευτή φυσικής αγωγής, εκπονείται εξατομικευμένο σχέδιο δράσης για τη βελτίωση της κατάστασης της υγείας των ασθενών το οποίο περιλαμβάνει, εάν είναι αναγκαίο, διατροφικές συστάσεις και ένα κατάλληλα προσαρμοσμένο πρόγραμμα σωματικών δραστηριοτήτων. Στην αντιμετώπιση της ευπάθειας, τέσσερεις είναι οι παρεμβάσεις που φαίνονται να είναι αποτελεσματικές.1
- Η σωματική άσκηση (ασκήσεις αντίστασης και αντοχής)
- Εμπλουτισμός της διατροφής με πρωτεΐνη και ενέργεια ή σκευάσματα διατροφικής ενίσχυσης
- Συμπλήρωμα βιταμίνης D, ανάλογα με τις ανάγκες
- Μείωση, εάν είναι δυνατό, και υπό ιατρική επίβλεψη – του αριθμού των φαρμακευτικών αγωγών
Η περίπτωση των ευπαθών ηλικιωμένων ατόμων που υποσιτίζονται
Ένας από τους τρόπους εισόδου στον φαύλο κύκλο της ευπάθειας είναι η χρόνια δυσθρεψία. Συνεπώς, σχεδόν ένα στα δύο ευπαθή άτομα διατρέχει κίνδυνο δυσθρεψίας ή είναι ήδη δυσθρεπτικός.2 Για αυτά τα άτομα, είναι ακόμη πιο αναγκαίο να ακολουθήσουν τις συστάσεις για σκευάσματα διατροφικής ενίσχυσης.
⇒Για τα ηλικιωμένα και υποσιτιζόμενα άτομα συνιστάται3:
- Κατά προτεραιότητα, έναρξη διατροφικής διαχείρισης του υποσιτισμού με διατροφικές συμβουλές ή/και εμπλουτισμένη διατροφή, εάν είναι δυνατόν σε συνεργασία με διαιτολόγο
- Αύξηση της προσλαμβανόμενης ποσότητας, αυξάνοντας τη συχνότητα της λήψης τροφής κατά τη διάρκεια της ημέρας
- χωρίζοντας τα γεύματα σε τμήματα, διασφαλίζοντας ότι το ηλικιωμένο άτομο καταναλώνει τρία γεύματα καθημερινά και προτείνοντας σνακ μεταξύ των γευμάτων
- αποφεύγοντας τις υπερβολικά μεγάλες περιόδους νυχτερινής νηστείας (άνω των 12 ώρων), καθυστερώντας την ώρα του δείπνου και επισπεύδοντας την ώρα του πρωινού ή/και προτείνοντας ένα σνακ πριν τον ύπνο
- δείχνοντας προτίμηση σε προϊόντα που είναι πλούσια σε ενέργεια ή/και πρωτεΐνες
- προσαρμόζοντας τα μενού στις γευστικές προτιμήσεις του ατόμου και την υφή των τροφίμων στις ικανότητες μάσησης και κατάποσης του ατόμου
Ενίσχυση της διατροφής & σκευάσματα διατροφικής ενίσχυσης: ποιες είναι οι λύσεις?
Εξ ορισμού, η ενίσχυση της διατροφής έχει ως στόχο την αύξηση της πρόσληψης ενέργειας και πρωτεϊνών από μια μερίδα τροφής χωρίς να αυξήσετε τον όγκο της. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, οι επαγγελματίες υγείας μπορούν να εμπλουτίσουν τη συμβατική διατροφή των ασθενών τους με διάφορα προϊόντα όπως συμπυκνωμένη σκόνη πλήρους γάλακτος, τριμμένο τυρί, αυγά, λιωμένο βούτυρο, λάδι ή πρωτεΐνη σε σκόνη. Εάν παρά τον εμπλουτισμό της σίτισης, η ενεργειακή ή/και πρωτεϊνική πρόσληψη είναι ανεπαρκής4 (παραδείγματος χάρη εάν το ηλικιωμένο άτομο δεν ανακτήσει αρκετό βάρος ή εάν η πρόσληψη τροφής που πραγματοποιείται αυθόρμητα παραμένει χαμηλή), οι επαγγελματίες υγείας μπορούν να εξετάσουν το ενδεχόμενο χορήγησης πόσιμου θρεπτικού σκευάσματος. Αυτά τα προϊόντα είναι πλούσια σε θερμίδες, πρωτεΐνες και σε ορισμένα ιχνοστοιχεία και μετριάζουν την ανεπαρκή πρόσληψη μέσω της διατροφής.5 Κατά τη διατροφική διαχείριση της δυσθρεψίας, συνιστάται η συνταγογράφηση προϊόντων με υψηλή θερμιδική αξία (1,5 kcal/ml ή g) ή/και υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες (πρωτεΐνες 7,0 g/100 ml ή 100 g) για την επίτευξη πρόσληψης επιπλέον 400 kcal/ημέρα ή/και 30 g πρωτεϊνών /ημέρα. Για να ανταποκριθούν στις διάφορες ανάγκες και απαιτήσεις των ασθενών, υπάρχουν πόσιμα θρεπτικά σκευάσματα με διάφορες γεύσεις και υφές (σε υγρή μορφή, κρεμώδη κ.ά ).
Για περισσότερες πληροφορίες για τα Ειδικά τρόφιμα για Ειδικούς Ιατρικούς Σκοπούς που ενδείκνυνται, πατήστε εδώ.
1 Morley et al. Frailty Consensus: A Call to Action JAMDA 2013;14:392-7
2 Subra et al. Ένταξη της έννοιας της ευπάθειας στην κλινική πρακτική: η εμπειρία του Κέντρου Γηριατρικής από την πλατφόρμα αξιολόγησης της ευπάθειας και πρόληψης της εξάρτησης. Cah Année Gérontol 2012;4:269-78
3 Προσέγγιση αντιμετώπισης σε περίπτωση πρωτεϊνο-ενεργητικής δυσθρεψίας στα ηλικιωμένα άτομα – Σύνθεση επαγγελματικών συστάσεων – HAS (2007)
4 Συνιστώμενη πρωτεϊνική πρόσληψη για τα υποσιτιζόμενα ηλικιωμένα άτομα: από 1,2 έως 1,5 g/kg/ημέρα
5 Πρακτικός οδηγός κατά της δυσθρεψίας- CNO. Ποιο είναι το νέο πλαίσιο συνταγογράφησης; – SFNEP – 2012